ปกติเมนูถ่ายวิดีโอของกล้อง Canon V1 ไม่น่าจะทำให้งงอะไรหรอก เมนูเต็มรูปแบบดังภาพด้านบนนั้น ผมเข้าใจว่าปกติมันน่าเป็นอย่างนั้นเมื่อได้กล้องมาใหม่ๆ (แต่ก็ไม่ยืนยัน เพราะจำไม่ได้แล้ว) โดยเมนูในรูปแบบเต็มนั้น เมื่อเราเลือก Tab เมนูแรกสุด มันจะแสดงให้เห็นขนาดวิดีโอนั่นเอง (อย่าลืมโยก Switch ไปที่วิดีโอก่อน) ซึ่งมันมีตัวเลือกขนาดวิดีโอให้จำนวน 12 ขนาด ด้วยกัน แต่ถ้าเราปรับโน่นปรับนี่ในเมนูของกล้องตัวนี้ ปรับไปปรับมาเมนูเต็มๆ มันก็อาจหายไปได้ เหลือเพียงเมนูที่ไม่เต็มรูปแบบ ดังเช่นภาพด้านล่าง ซึ่งจะเห็นได้ว่า มันขาดขนาดของวิดิโอไป 2 ขนาด คือ ขนาดวิดีโอ 4K Crop 59.94fps แบบ Standard (IPB) และแบบ Light (IPB)
อันนี้ทำให้งงได้ว่ามันเกิดขึ้นได้อย่างไร ซึ่งก็เกิดกับตัวผม เล่นเอางงไปนานมากทีเดียวว่า กล้องเรามันผิดปกติอะไรหรือเปล่า ค้นหาวิธีแก้ไขในอินเตอร์เน็ต ก็ยังไม่ชัดเจนดีนัก เห็นเพียงครั้งเดียวที่มีคนถามใน Forum ของ Canon Community ซึ่งคนถามเมื่อถามไปแล้ว ก็มาตอบว่าแก้ไขได้แล้ว โดยไม่บอกว่าแก้ไขอย่างไร เห็นมีคนหนึ่งมาตอบว่าให้ลอง Factory reset ดู ผมลองเข้าไปในเมนู Reset camera ซึ่งมีตัวเมนูย่อยเป็น Basic settings กับ Other settings ซึ่งในเมนูย่อย Other settings นี้ มันเป็นหัวข้อมากถึง 8 ข้อ ให้เลือกว่าเราจะ Reset ในหัวข้ออะไรบ้าง เช่น Customize Quick Controls หรือ Shooting info. disp. หรือ Communication settings เป็นต้น ก็เลยคิดว่าไม่เอาดีกว่า เพราะไม่แน่ใจว่ามันจะแก้ไขได้จริงหรือไม่ และก็ไม่อยากไปลบค่า Settings ของกล้องที่ผมได้ตั้งไว้ก่อนหน้า ก็เลยพยายามหาทางแก้ด้วยตัวเองเป็นหลัก เพราะหาก Reset ไปแล้วและสำเร็จ ผมก็จะหาคำตอบให้กับตัวเองไม่ได้ ว่ามันเกิดจากอะไรกันแน่ ผมไปกดเลือกเมนูอะไรไว้บ้าง มันถึงได้เป็นอย่างนั้น
คิดอยู่นาน กดเมนูนั่นนี่อยู่นานมาก จนกระทั่งนึกขึ้นได้ว่ามันน่าจะเริ่มต้นมาจากการตั้งค่าการถ่ายวิดีโอเป็นระบบ NTSC และ PAL เป็นหลักเลย ดังนั้น เมื่อเริ่มตั้งหลักจากตรงนี้ได้ แล้ว มันจะสัมพันธ์กับในเรื่องเกี่ยวข้องถัดไป คือ ระบบกันสั่น (Stabilization) ซึ่งผมทราบอยู่แล้วจากการเคยอ่านรีวิวในหลายๆ แหล่งว่า ระบบกันสั่นมีความสัมพันธ์กับขนาดของวิดีโอ ฉะนั้น จึงเป็นที่มาของข้อเขียนนี้ ที่อาจจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้กล้องรุ่นนี้ แล้วต้องมาเจอปัญหาแบบที่ผมเจออยู่
ระบบวิดีโอของกล้อง Canon V1 มีให้เลือก 2 ระบบ คือ NTSC และ PAL ซึ่งระบบ NTSC ปกติวิดีโอจะแสดงภาพเคลื่อนไหวที่ 30 เฟรมต่อวินาที (fps) แต่ระบบ PAL จะแสดงภาพเคลื่อนไหวที่ 25 เฟรมต่อวินาที หรือจะพูดแบบละเอียด NTSC แสดงภาพวิดีโอที่ 29.97P ส่วนวิดีโอแสดงภาพที่ 24fps (23.98fP) นั้น มันเป็นมาตรฐานสำหรับภาพยนตร์ ถ้าเราต้องการให้ภาพวิดีโอของเราดูเป็น Cinematic look ก็ใช้ 23.98P ตามที่ระบุไว้ในเมนูของกล้อง V1 (fps กับ P ต่างกันไหม เอาเป็นว่า P คือ Progressive scanning ซึ่งเป็น subset ของ fps)
ผมเช็คเมนูระบบวิดีโอ มันก็เป็น NTSC อยู่ ลองกดเลือก PAL ดู ปรากฏว่าเมนู Movie rec. size กลับเหลือตัวเลือกน้อยลงอีก ขนาดวิดีโอของระบบ PAL ก็จะกำหนดไว้ชัดที่ 4K 25P ไม่ใช่ 4K 23.98P หรือ 4K 29.97P ซึ่งต้องเลือกระบบวิดีโอเป็นแบบ NTSC
ต้องกลับไปเลือก NTSC ตามเดิม แล้วลองไปดูที่เมนูกันสั่น คือ IS (Image Stabilizer) Mode ปรากฏว่า มันเปิดกันสั่นได้เฉพาะ IS mode คือ ระบบกันสั่นของเลนส์เท่านั้น ไม่สามารถเปิด Digital IS ได้ ดังภาพด้านล่างนี้
ระบบกันสั่นของ Canon V1 ที่เรียกว่า Image Stabilizer นั้น เป็นระบบกันสั่น 5 แกน ประกอบไปด้วยกันสั่น 3 แบบด้วยกัน คือ IS mode ซึ่งเป็น Optical Stabilization คือ กันสั่นจากเลนส์ แบบที่ 2 คือ (Movie) Digital IS คือ กันสั่นระบบ Digital การใช้ระบบนี้กับวิดีโอขนาด 4K 60fps(59.94P) วิดีโอจะถูก crop ในส่วนนี้ยังมีกันสั่นแบบ Enhanced รวมให้เลือกด้วยอยู่ โดยวิดีโอก็จะถูก crop ลงไปอีกระดับหนึ่ง ส่วนแบบสุดท้าย Subject Tracking IS วิดีโอก็จะถูก crop เช่นกันเล็กน้อย เพื่อควบคุมการโฟกัสที่ Subject และให้ Subject อยู่ในเฟรม ซึ่งระบบกันสั่นในส่วนนี้เป็นแบบ Optical+Digital IS
กลับไปที่ภาพด้านบน จะเห็นว่าระบบกันสั่น Digital IS ถูกปิดไว้ และเป็นตัวอักษรสีจาง ทำให้ไม่อาจเปิดใช้งานได้ ก็ต้องแสดงว่า เราน่าจะไปกดเลือกเมนูอะไรเข้า ทำให้ระบบ Digital IS ใช้งานไม่ได้ และเมนูนั้นมันต้องเป็นการ crop วิดีโอแน่ๆ จึงทำให้เมนู Movie Rec. Size ไม่แสดงวิดีโอขนาด 4K 60fps(59.94P) ซึ่งเมื่อดูในแถบเมนู Shutter control/Assist shooting เมนูย่อยลำดับที่ 4 คือ Movie Auto Level ผมจำได้เคยไปเลือก Enable เอาไว้ เพราะต้องการให้วิดีโอเมื่อถ่ายออกมาให้อยู่ในระนาบ ดังภาพด้านล่าง
ผมจึงเลือกใหม่เป็น Disable ผลปรากฏว่าเรียบร้อยเลยครับ พบตัวปัญหาแล้ว เมนู Movie Rec. Size แสดงขนาดวิดีโอครบ 12 แบบ ทันที มันน่าจะเรียกว่าเส้นผมบังภูเขาได้กระมัง เพราะการเลือกให้ Movie Auto Level ทำงานนั้น วิดีโอมันจะต้องถูก crop เพื่อให้วิดีโอมันอยู่ในระนาบอัตโนมัติ มันจึงส่งผลทำให้ Digital IS ถูกปิดการใช้งานไปโดยปริยาย กล้องจึงไม่สามารถแสดงขนาดวิดีโอที่ 4K 60fps (59.94P) ได้